Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) ve Gün FM işbirliğinde devam eden Kampüs programına AKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Ana Bilim Dalı Doktora Mezunu Rasime Demir Başhan konuk oldu. Başhan programda doktora teziyle ilgili bilgiler verdi.
Doktora tezinin ismini, ‘Dezavantajlılığın Yeniden Üretimi: Afyonkarahisar’da Sosyal Hizmet Alan Gruplar’ olarak açıklayan Başhan, “Tezin konusu çalışma alanımla ilişkili. En az iki nesildir sosyal hizmetlerden yararlanan kişilerle görüşmeler yapılarak dezavantajlılığın yeniden üretimine ve yeniden üretime sebep olan kaynakları tespit etmeye odaklanıyor. Bu çalışma bir saha gözlemiyle ortaya çıktı. Sosyal Hizmet Merkezinde, sosyal ve ekonomik destek biriminden çalıştığım dönemde hizmet yararlanıcıları olan müracaatçılarla doğrudan bir ilişki içindeydim. O dönemde ailesinde sosyal yardım alarak büyütülmüş kişilerin, kendi çocuklarını büyütürken de bu yardımlara ihtiyaç duyduğunu gözlemledim ve bu durum oldukça dikkatimi çekti. Burada sosyal hizmet mantığından da biraz bahsetmek gerekir. Sosyal yardımlar ailelere belli sürelerle yapılır, aile desteklenir kendi döngüsünde, ritminde toparlanması beklenir ve bu süreçte destekler devam eder sonrasında bu destekler azalarak durdurulur ve ailenin kendi kaynaklarıyla yaşam döngüsünü devam ettirmesi beklenir. Ancak biz burada bunun tersi bir durumla karşı karşıyayız ve bu kısım araştırılmaya değerdi” diye konuştu.
“Çalışma grubunda bulunan bireylerle derinlemesine mülakatlar gerçekleştirdim”
“Dezavantajlılığı yeniden üreten kaynakları tespit etmek temel amacımdı” diyen Başhan, “Yeniden üretime kaynaklık eden yapısal ve bireysel dinamikleri saptamaktı. Bu amaçlar doğrultusunda araştırmayla uyumlu olacağını düşüncesiyle nitel araştırma yöntemini tercih ettim. Çalışma grubunda bulunan bireylerle derinlemesine mülakatlar gerçekleştirdim. Dezavantajlılık ve yeniden üretimden bahsettiğimizde yoksulluk ile doğrudan bir ilişki görüyoruz. Bu bağlamda çalışma diğer yoksulluk çalışmalarından farklı olarak doğrudan çalışma grubunun dezavantajlılığa ilişkin yaşadıkları tecrübeyi aktarmasıyla oluştu. Bu durum özgün bir yaklaşım olarak değerlendirilebilir. Çalışmanın başka bir özgün noktası ise çalışma grubudur. Çalışma grubu en az iki nesildir sosyal yardımlardan yararlanan kişilerden oluşuyor. Ayrıca çalışma grubunun içinde üç nesildir sosyal yardım alan bireyler de mevcut
Başka bir özgün nokta da araştırmacı olarak benim konumum. Sosyoloji Anabilim Dalı’nda doktora öğrencisi olmanın yanında Sosyal Hizmet Merkezi’nde çalışan bir personel olmamdır. Bu durum çalışmaya rehberlik etti ve katkı sağladı” dedi.
“Ailelerin belli bir profilleri var”
“Araştırma sonucunda dezavantajlılığın yeniden üretimine kaynaklık eden faktörleri tespit ettik” diyen Başhan, “Bu kaynaklardan biri yapı olarak nitelediğimiz sosyal politikaların sunumu, yardımın sunuluş biçimi ve refah yaklaşımlarıdır. Bunun karşısında ailelerin belli bir profilleri var. Bu profil de dezavantajlılığı yeniden üreten kaynaklardan bir diğeri olarak karşımıza çıkıyor. Yeniden üretim bu yapı fail ilişkisinde karşılıklı olarak inşa ediliyor, üretiliyor ve yeniden üretiliyor” diye değerlendirmede bulundu.